Барчага яхши маълумки Ўзбекистон Миллий Паралимпия ассоциацияси йилдан йилга спорт турлари қамровини кенгайтириб бормоқда.

Масалан, 2008 йил Пекинда ўтказилган ёзги Паралимпия ўйинларида бор йўғи 2 та спорт туридан қатнашилган бўлса, орадан 4 йил ўтиб Лондондаги мусобақада 4 та спорт турида иштирок этилди. 2016 йил Рио мезбонлик қилган Паралимпия ўйинларида эса вакилларимиз 5 та спорт турида кураш олиб боришди.

Эътиборлиси, Ўзбекистон Миллий Паралимпия ассоциацияси раҳбарияти келгуси йил Токиода бўладиган навбатдаги Паралимпия ўйинларида 7 та спорт турида иштирок этишни таъминлашни мақсад қилган. Янги қўшилган спорт турларидан бири бу  пара таэквондо ҳисобланади. Айни дамда пара таэквондочиларимиз Тошкент вилоятининг Бўстонлиқ туманида ўқув йиғин машғулотларини олиб боришмоқда. Биз эса у ерга ташриф буюриб, терма жамоамиз бош мураббийи Бобур Қўзиев билан олдиндаги режалар ҳақида қисқача суҳбатлашдик.

-Пара таеквондони юртимизда ривожлантиришга нима туртки берди?

-Мен узоқ йиллардан буён таеквондо бўйича мураббий сифатида ишлаб келяпман. Фаолиятим давомида асосан соғлом спортчилар билан ишладим, юқори натижаларга эришдим. Очиғи, Ўзбекистон Миллий Паралимпия ассоциациясининг ушбу спорт турини имконияти чекланган спортчилар ўртасида ҳам ривожлантиришни мақсад қилганидан ва бу борада менга таклиф билан чиқишганидан хурсанд бўлдим. Чунки, улар орасида ҳам истеъдодлилари етарли. Шу боис мен ортиқча ўйланишларсиз Ўзбекистонда пара таеквондони ривожлантириш бўйича берган таклифига розилик билдирдим.

-Ҳозирда қўл остингизда қанча спортчи шуғулланмоқда?

-Айни дамда пара таэквондо бўйича миллий терма жамоамизда 2 нафар қиз бола ва 9 нафар йигит шуғулланмоқда. Улар бизнинг асосий таркиб спортчиларимиз ҳисобланишади.

-Пара таэквондочиларимизни олдинда қандай йирик мусобақа кутмоқда?

-Жорий йилнинг 29-31 октябрь кунлари Италиянинг Бари шаҳрида Европа очиқ чемпионати бўлиб ўтади. Ҳозирда бор эътиборимизни айнан мана шу мусобақага қаратганмиз. Боиси, ушбу турнир Токио-2020 Паралимпия ўйинлари учун муҳим рейтинг очколарини тақдим этади. Биз Италиядаги мусобага 2 та аёл ва 5 та эркак спортчи билан боришни режалаштирганмиз.

-Қайси шогирдингизнинг имкониятларини юқори баҳолайсиз?

-Қўл остимдаги барча спортчиларнинг ҳаракатлари яхши. Айниқса, +58 кг вазн тоифасида иштирок этадиган Гулжаной Наимова қолганларга нисбатан Токио-2020 йўлланмасини қўлга киритишга анча яқин. Агар бу қизимиз Италиядаги турнирда муваффақиятли иштирок этса, Паралимпия ўйинларига йўлланмани нақд қилади.

-Олдигда Токио-2020 га йўлланма берувчи яна қандай мусобақалар қолди?

-Ҳозирда Италиядаги Европа очиқ чемпионатидан кейин 2020 йилнинг март ойида Осиё чемпионати бўлади. Айнан мана шу мусобақа Паралимпия ўйинларига тўғридан-тўғри йўлланма беради. Биз эса ҳар иккала мусобақада ҳам муваффақиятли иштирок этиб, имкон қадар кўпроқ лицензиялар қўлга киритишни мақсад қилганмиз.

-Пара таэквондо бўйича спортчилар қандай саралаб олинади?

-Биз ҳар йили барча вилоятларга бу борада эълонлар берамиз ва у ердаги вакилларимиз бизга керакли спортчиларни юборишади. Биз эса октябрь – ноябрь ойларида юртимизнинг барча худудларидан келган пара таэквондочиларнинг ҳар бирини 3 кун давомида синовдан ўтказамиз ва шу йўл билан улар орасидан истеъдодлиларини саралаб оламиз.

Бундан 3 йил муқаддам Бразилиянинг Рио-де-Жанейро шаҳрида ўтказилган Паралимпия ўйинлари Ўзбекистон терма жамоаси учун қанчалик улкан ғалабалар билан ўтгани барчангизга маълум. Ўзбекистон Миллий Паралимпия ассоциацияси Токиода ўтажак мусобақада Риодагидан ҳам юқори натижалар қайд этиш ниятида. Бугун Ўзбекистон Миллий олимпия қўмитасида ҳисобот топширган Паралимпия ассоцияси раҳбарияти бу масалага алоҳида урғу бериб ўтишди.

Йиғилишда ҳисоботларни МОҚ президенти Рустам Шоабдураҳмонов ва вице-президент Азизжон Камилов тинглади. Шунингдек, унда Паралимпия ассоциацияси раҳбари Мухторхон Ташходжаев ва бошқа мутасаддилар ҳам қатнашди.

Учрашув давомида пара-атлетика, пара-сузиш, пара-каноэ, пара-таэквондо, пауэрлифтинг, пара-дзюдо каби спорт турлари бўйича терма жамоамиз вакилларининг Паралимпия ўйинларига лицензия олиш режаси, халқаро ва маҳаллий ўқув-машғулот йиғинлари учун ишлаб чиқилган режалар, спорт турлари бўйича лицензия қўлга киритиш тизими атрофлича муҳокама қилиб чиқилди ва бу борада тегишли кўрсатмалар берилди.

Эслатиб ўтамиз, айни пайтда Токио Паралимпиадасига 7 нафар ҳамюртимиз йўлланма қўлга киритиб улгурган.

Ўтган ой Тошкентда ўтказилган парадзюдо бўйича IBSA гран-присида юртимиз шарафини ҳимоя қилган Шерзод Намозов кумуш медални қўлга киритди.

Куни кеча парадзюдочимиз Бухоро вилояти Жисмоний тарбия ва спорт бошқармаси Матбуот хизматига интервью берди. Эътиборингизга спортчи билан уюштирилган интервьюни тақдим этамиз.

Спорт – бу соғлом, ижтимоий-сиёсий муҳитни тадбиқ этишнинг энг яхши воситасидир. Айниқса ёшлар орасида бу муҳим аҳамият касб этади. Бугун Ўзбекистонда спорт – таълим ва тарбиянинг ажралмас бўлагига айланди. Шу ўринда ҳар бир спорт тури ҳам ўзига хослиги, жозибаси ва харакатлари билан ажралиб туришини алоҳида айтиб ўтиш лозим. Айниқса, Дзюдо – жанговор спорт сифатида қўлланиладиган жанг санъати ва шахсий ҳимоя қилиш учун Жиу-житсу каби турли хил жанг санъатларига қўшилиш ва кучли жанг санъати яратиш мақсадида яратилган спорт тури ҳисобланар экан.

Бугун биз, мазкур спорт тури яъни Дзюдони, сир асрорларини мукаммал ўрганиб, Осиё ва турли чемпионатларда юқори натижаларни қўлга киритиб, бошқа спортчилар сингари юртимиз байроғини кўкларга кўтариб келаётган бухоролик, Дзюдо бўйича паралимпия спортчиси Намозов Шерзодни суҳбатга чорладик.

Спортга кириб келишингиз ҳақида?

– Спортга кириб келишим бу аввало боғчадаги даврларимдан бошланган десам адашмайман. Чунки шу даврда тенгдошларим билан ўзаро олишиш, ёки велопойгалар ташкил қилиб, барча ўртоқларимни ортимдан эргаштириб юргим келарди. Ёшлигимда шўх, қизиқувчан бола бўлганим учун буни уддасидан чиқар эдим ҳам. Баъзида айрим ўртоқларим турли автомат, машина ўйинчоқларни ўйнашса мен кўпроқ ўзимга ўхшаган қизиққонларни йиғиб ўз билганимизча футбол ўйнардик, ёки бўлмаса ким ўзарга тез югурардик. Шу тариқа менда, спортга бўлган қизиқиш ёшлигимдан илдиз отди. Бир куни дадам спортга бефарқ эмаслигимни кузатиб, қўлимдан етаклаб кураш тўгарагига олиб бордилар. Шу ондан мени хаётим кураш спорти билан бошланди. Чунки дадамни ўзлари ҳам миллий курашга жуда қизиқадилар. Мени ўз вақтида спорт хаётига олиб кирганлари учун аввало улардан умрбод миннатдорман. Баъзида ўйлаб қоламан, ўша пайтда мени кураш эмас футбол спорт мактабига олиб борганларида балки хозир майдонда тўп тепиб юрган бўлар эдим – дейди (кулиб).

Нега айнан Дзюдо?

-Дзю-до спорти мен учун ўзига ҳос саловати билан ажралиб туради. Дзю-до кўпроқ ўзимизнинг миллий курашга ўхшаганлиги учун мен Дзю-дони танлаганман. Яна бир сабаби, хаётда ҳар бир спортчи олимпиада ўйинларида иштирок этиб, янада юқори чўққиларга кўтарилишни орзу қилади ва шунга қараб интилади. Дзю-до ҳам олимпия ўйинлари қаторидан жой олган. Шу боис ҳам ёшлигимда Ришод Собиров, Рамзиддин Саидовлар каби спортчиларимизга ҳавас қилиб шу спортни танладим ва оллоҳга шукур кам бўлганм йўқ.

Ҳаётда ва спортда сизга кўпроқ ким далда бўлиб қўллаб, қувватлаган?

-Менга ҳам хаётда ва спортда далда бўлган инсон бу менинг раҳматли Намоз бувам бўладилар. Хаётда у инсон менга хар жабҳада устозлик қилиб, тиргак бўлганлар. Чунки шу инсонни далдалари ва ўгитлари билан мен оғир вақтда ҳам, спортни тарк этмаганман ва шу инсон туфайли ўзимга бўлган ишончим яна бир пағона ошган. Бувам хозир хаёт бўлганларида мени бу ютуқларимни кўриб мехнатлари, ўгитлари бесамар кетмаганлигини кўриб албатта қувонардилар.

Барчамизга маълумки куни кеча Қозоғистоннинг Атирау шаҳрида парадзюдо бўйича бўлиб ўтган Осиё ва Океания чемпионатида олтин медални қўлга киритдингиз. Шу мусобақа ҳақидаги таъсуротларингиз билан бўлишсангиз?

-Мусобақа жуда яхши ўтди. Вазн ўлчаш жараёни озгина қийинчилик туғдирди. Қуръа ташлаш жараёнидан сўнг мен курашадиган гуруҳ маълум бўлди. Ушбу гуруҳ жиддий рақиблардан иборат эди. Мен финалда қозоғистонлик рақибим билан гиламга чиқдим. Рақибим ҳам яхши тайёргарлик кўришига қарамай, бор кучим билан ҳаракат қилиб, курашдим ва ниятимга яраша олтин медалга эга чиқдим. Аслида мен ёшлигимда қозоқлар билан бирга ўқиганим учун ҳам, (қозоқ) дўстларим кўп. Қозоғистон менга жуда ёқади. Хатто мусобақадан сўнг ҳам бизни (қозоқ) дўстларимиз уйларига таклиф қилиб, мехмон қилишди. Қайтаётганимзда эса улар Ўзбекистон спортчиларини ҳурмат қилишларини алохида айтиб ўтишди. Бу менга қайсидир маънода катта фахр бағишлади.

Устозларингиз ҳақида….. ?

-Мени илк устозим Бухоро вилоятининг Газли шаҳридан Рустам ака бўладилар. Менга биринчи маротаба кимано кийдириб, кураш сирларини ўргатган қимматли инсонларимдан биридирлар. У инсонни қўлида мен 4-5 йил шуғулландим. Ундан сўнг, 5- синфдан Бухоро вилояти Ромитан туман 42- Ихтисослаштирилган спорт мактаб интернатига ўқишга кирдим. У ерда ҳам ажойиб инсон, раҳматли Аминов Қудрат Рахматович ва Амонов Махмуд акалар менга устозлик қилишди. Улар ҳам менга миллий кураш ва Дзю-до спортининг сир асрорларини ўргатишди. Кейинчалик спорт мактаб интернатини битиргач 9-синфдан сўнг Бухоро шаҳридаги Олимпия захиралари спорт коллежига спортнинг Дзю-до тури бўйича ўқишга кирдим. У ерда менга Жўраев Барно Тўраевич ҳамда ўғиллари Жўраев Жахонгир Барноевичлар мураббийлик қилишди. Мана хозирга қадар Барно Тўраевич қўлларида Дзюдо сир асрорларини ўрганиб, таълим –тарбияларини олиб келмоқдаман. Аслида мен ота-онам сингари устоз ва мураббийларимдан ҳам бир умр қарздорман. Бирлари менга хаёт бағишлаб тарбиялаганлари учун, бирлари тўғри йўналиш бериб келажагим учун фойдали ва соғлом йўлни кўрсатишгани учун. Ҳақиқатдан ҳам, кўз нури ва қалб қўрини, бутун онгли ҳаётини ёш авлодга билим ва тарбия беришга, уларни миллий ва умуминсоний қадриятлар руҳида камол топтиришга бағишлаган, бир сўз билан айтганда, Ватанимизнинг эртанги кунининг пойдеворини яратаётган бу инсонларнинг олижаноб меҳнатига ҳар қанча таҳсин айтсак оз. Фурсатдан фойдаланиб ўтиб кетган бўлсада уларни “1-октябрь Ўқитувчи ва мураббийлар куни” билан чин қалбдан табриклаб қоламан. Ёш авлодга зиё нурини таратишдан асло чарчаманг деймиз. Биз ҳамиша сизларга таъзимдамиз.

Ҳозирга қадар эришган ютуқларингиз ?

– Жуда яхши эслайман, 6-синфдалигимда биринчи маротаба мактаб тарихида Ўзбекистон чемпиони бўлганман. Бу лаҳзалар кечагидек ёдимда. Чунки ўша даврда мен уқийдиган мактабда ҳали бирор бир Ўзбекистон чемпиони чиқмаган экан. Бу мен учун жуда юксак унвон эди шу пайтда. Ундан кейин 7-8-9 синфларда ўқиб юрган вақтларимда ҳам 3-4 карра Ўзбекистон чемпиони бўлдим. Аста-секин мактабни тугатиб коллежда ўқиган вақтимда ҳам ҳудди шундай, кўп маротаба Ўзбекистон чемпиони бўлдим. Ниҳоят олийгоҳда таҳсил олишни бошлаганимдан сўнг ҳам шу натижаларни қайд этдим ва 2013 йилдан бошлаб катта мусобақаларда иштирок эта бошладим. Биринчи катта мусобақам Очиқ Европа чемпионатида иштирок этишимдан бошланган. У ерда юртимиз шарафини ҳимоя қилиб олтин медални қўлга киритганман. Шу тариқа мана хозирги кунга қадар Паралимпия мусобақаларида юқори натижаларга эришиб келмоқдаман.

Спортда истайсизми йўқми мағлубиятга дуч келасиз. Сиз буни қандай қабул қиласиз?

-Халқимизда “Ютишни билган, ютқазишни ҳам тан олиши керак” деган ибора бор. Мен доим мағлубиятни тўғри қабул қилганман. Чунки мағлуб бўлган пайтимда дарҳол ўзимга савол бераман. Демак мен рақибимдан кўра камроқ мехнат қилибман дея тўғри хулоса қилиб, ёки бу гал омад менга кулмади дея чиқиб кетганман. Мана яқин оралардаги бир-икки курашларим вақтида камчиликларим учун мағлубиятга учраганман. Лекин шуни жойида, тушуниб тўғри хулоса чиқарганман. Чунки мағлубият бир томондан катта дарс ҳам бўлади. Шунга қараб яна ва яна меҳнат қиласиз, бир хатони қайта такрорламасликка ҳаракат қилади инсон. Аслида ҳар бир сохада ва хаётда ҳам ғалаба ҳамда мағлубият ёнма-ён юради. Шунинг учун буни тўғри қабул қилишга, вақтида камчиликларни тўғирлаб, кейинги бор шу хатони такрорламасликка ҳаракат қиламан.

Бухоро спортчилари ҳақида нималар дея оласиз?

-Мен, Бухоро фарзанди эканлигимдан фахрланаман. Она шаҳрим спортчилари хақида гапирадиган бўлсам биринчи навбатда шаҳримизнинг Дзю-до қироллари Ришод Собиров, Рамзиддин Саидов каби акаларимиз кўз олдимга келади. Ундан ташқари бокс бўйича Аббос Атоев, Шаҳрам Ғиёсов, Шаҳобиддин Зоировлар ва шу каби бир қанча спортчиларимиз ҳақида қанча гапирсак оз. Чунки улар нафақат Бухоро, балки Ўзбекистонимизни бутун дунёга танитиб келишмоқда . Яна бир бор, ўзим шуни гувоҳи бўлдимки бизни Бухоро, қолаверса Ўзбекистон спортчилари бошқа давлатларни спортчиларига кўра кучли, махоратли эканлиги яққол кўриниб туради.

Айтингчи спортда нималарга кўпроқ эътибор бериш керак?

-Спортда биринчи навбатда ўзига бўлган ишонч, қатъият, кучли меҳнат қилиши ва тартиб интизом (режим)га риоя қилиши керак. Хақиқий спортчи бўлиш учун айрим, эринчоқлик, инсонда учраб турадиган дангасалик одатларидан йироқ ва қўрқувдан воз кечмоқ лозим. Биласизми, масалан бизда барча спортчиларда бўш вақт деярли бўлмайди. Спорт икки қисмга бўлинади. Оддий ва профессионал спорт. Буларнинг фарқи эса, оддий спортда инсонлар ўзларининг саломатликлари учун шуғулланишлари мумкин. Профессионал эса оддийдан минг чандон фарқ қилади. Талаблари ва тартиби хам шунга ярашадир. Шунинг учун ҳам юқорида айтганимдек спортда, ўзига ишонч, сабр, мустаҳкам ирода ва кучли меҳнат талаб этилади. Шуларни ўзида акс эттирган ҳар бир спортчи келажакда албатта кўзлаган маррасини забт этади.

Режаларингиз ҳақида ўртоқлашсангиз…

-Барчага маълумки, келгуси йилда Токио-2020 паралимпия ўйинлари бошланади. Мазкур мусобақага бир йил вақтимиз қолди. Насиб этса ушбу паралимпия ўйинларига (лицензия)ларни қўлга киритиб, жамоамиз билан бир ёқадан бош чиқариб, муносиб иштирок этиб, яна бир бор, паралимпия ўйинлари чемпиони бўлиб, юртимиз байроғини кўкларга кўтариб, Ўзбекистонимиз довруғини бутун дунёга танитиш ниятларим бор насиб этса.

Шахсан ёш спортчиларга нималарни тавсия этган бўлардингиз?

Мухтарам юртбошимиз томонидан ёшларга ҳар жабҳада жуда яхши шарт – шароитлар яратиб берилмоқда. Албатта шулардан оқилона фойдаланган ҳолда, олдига мақсад қўйиб, хаётда режа билан иш кўриб, қаттиқ мехнат қилса ўйлайманки, нафақат ҳар бир спортчи балки, ҳар бир инсон ўйлаган мақсадига эришади. Шунинг учун ёшлардан фақат бир нарсани илтимос қилиб қолардим. Хаёт инсонга бир маротаба берилади. Хар бир инсон ортига қараганида ўзи хурсанд бўладиган даражада из қолдирмоғи шарт. Шу боис ҳамиша ҳалол йўл, аниқ мақсад, катта жасорат ва кучли мехнат билан олдинга юринг. Хох у спортчи бўлсин, хох оддий инсон. Ҳамиша ўзингизга ишониб иш тутсангиз, сиз ўзингизни қайси даражада кўришни истасангиз шунга эришасиз. Зеро ҳар бир инсон оилам, элим деб ёниб яшаса у ҳамиша оиласи ва халқ ардоғида бўлади. Мен Ўзбекистонимизнинг Бухородек шаҳрида туғилиб ўсганимдан фахрланаман.

Гулмира Гулямова  суҳбатлашди.

Бухоро вилояти Жисмоний тарбия ва спорт бошқармаси
Матбуот хизмати

Пауерлифтинг бўйича терма жамоамиз аъзолари келугси йил Токиода бўлиб ўтадиган ёзги Паралимпия ўйинларига муносиб тайёргарлик кўриш мақсадида ўқув-йиғин машғулотлари ўтказиш учун Туркиянинг Анталия шаҳрига учиб кетишди.

Фазлиддин Умрзоқов бошчилигидаги 4 нафар спортчимиз 25 октябрга қадар Туркияда машғулотлар олиб боришади.

Терма жамоамизнинг хориж йиғинига қуйидаги спортчилар жалб этилди:

1. Қўзиева Рўзихон
2. Давлатов Нуриддин
3. Умурзоқов Фарҳод
4. Турсунбоев Искандар

Ҳозирги кунга келиб Паралимпи сўзи худди Олимпия сўзи билан бирдек оммалашиб улгурди. Бироқ, аксарият инсонлар Паралимпия ўйинлари тарихини билишмайди. Агар бу сизни қизиқтирса, қуйидаги мақолани ўқишингизни тавсия қиламиз.

1948 йил Англиянинг Сток-Мандевил реабилитация госпитали врачи Людвиг Гуттман Иккинчи жаҳон урушида орқа миясидан жароҳат олиб қайтган инглиз жангчиларини спорт мусобақаларида иштирок этиш учун тўплаган. У ногирон бўлиб қолганларнинг ҳаётини яхшилаш учун спортдан фойдаланиш тарафдори эди. Шу боис Гуттман “имконият чекланган спортчиларнинг отаси” деб ҳам аталади.

Замонавий Паралимпия ўйинларининг прототипига айланган илк мусобақа 1948 йилда “Сток Мандевил ногиронлар аравачаси ўйинлари” деб номланган ва у Лондонда ўтказилган XIV ёзги Олимпиада ўйинлари билан бир вақтига тўғри келиб қолган.

Шундан сўнг Гуттман ўз олдига имконияти чекланган спортчилар учун ҳам Олимпиада ўйинлари ташкил этиш масаласини асосий мақсад қилиб қўйди. Таъкидлаш керакки, “Сток Мандевил ногиронлар аравачаси ўйинлари” 1948 йилдан бошлаб ҳар йили ўтказилиб келинди. 1952 йилга келиб эса ушбу мусобақадаа Голландиядан ҳам спортчилар иштирок этишди ва у шундан сўнг халқаро мусобақа номини олди. Шу йили турнирда 130 нафар спортчи қатнашди.

1960 йил Римда ўтказилган IX “Сток Мандевил ногиронлар аравачаси ўйинлари”дан бошлаб эса уруш фахрийларидан ташқари бошқа ногирон спортчилар ҳам иштирок эта бошлади. Шу боис айнан Италия пойтахтидаги мусобақа тарихдаги илк Паралимпия ўйинлари сифатида қайд этилган.

Римдаги ёзги Паралимпия ўйинларида жами 23 та давлатдан 400 га яқин спортчи иштирок этган. Шу вақтдан бошлаб дунёда Паралимпия ҳаракати ривожлана бошлаган.

1976 йил Швециянинг Эрншёльдсвик шаҳрида илк қишки Паралимпия ўйинлари ўтказилди. Унда нафақат аравачадаги, балки, бошқа тоифадаги ногирон спортчилар ҳам қатнашишди. Шу йилнинг ўзида Торонтода бўлиб ўтган ёзги Паралимпия ўйинларида рекорд даражада спортчилар иштирок этди. 40 та мамлакатдан 1600 нафарга яқин спортчи қатнашган ушбу Паралимпия ўйинларида кўр ва кўриш қобилияти паст бўлган, параплегия, умуртқа поғонасида жиддий ногиронлиги бор ҳамда бошқа жисмоний касалликларга учраган спортчилар ўзаро баҳс олиб боришган.

Шундай қилиб, дастлаб ногиронларни даволаш ва реабилитация қилишга қаратилган мусобақа юқори даражадаги спорт тадбирига айланди. 1989 йилга келиб эса Халқаро Паралимпия қўмитаси (IPC) ташкил этилди.

Паралимпия ўйинларидаги яна бир тарихий бурилиш 1988 йилда Сеул Олимпиадасида содир бўлди. Аниқроғи, шу йилдан бошлаб Паралимпия ўйинлари соғлом спортчилар ўртасида ўтказиладиган Олимпиада ўйинларида фойдаланилган спорт иншоотларида ўтказилиши белгилаб қўйилди. Бу 1992 йилдан бошлаб қишки Олимпиада ўйинларида ҳам қўлланила бошланди.

2001 йилга келиб эса Халқаро Олимпия қўмитаси ва Халқаро Паралимпия қўмитаси ўртасида битм имзоланди. Унга кўра 2008 йилдан бошлаб Паралимпия ўйинлари ҳам худди Олимпиада бўладиган йилда ўтказилиши ва унда ҳам худди Олимпиада ўйинлари каби бирдек имкониятлардан фойдаланилиши белгилаб қўйилди. Шу билан бирга Паралимпия ўйинлари ҳам Олимпия ўйинлари билан бир ҳил ташкилий қўмита томонидан ташкил этилади ва бир ҳил манбаалардан молиялаштирилади.

Маълумот учун, Ўзбекистон Паралимпия ассоциацияси 2007 йилда ташкил этилган. Ушбу ташкилот борасидаги тўлиқ маълумотни қуйидаги ҳавола орқали билиб олишингиз мумкин.

Бир неча йилдан буён Ўзбекистонда дзюдо спорт турига жуда катта эътибор берилмоқда. Бунинг натижаси ўлароқ, 2016 йилги Рио-де-Жанейрода бўлиб ўтган сўнгги Паралимпия ўйинларида ўзбекистонлик спортчилар шоҳсупанинг энг юқори поғонасидан жой олди.

Тошкентда ўтган парадзюдо бўйича IBSA гран-присида ҳам парадзюдочиларимизга тенг келадиган топилмади. Ўзбекистон терма жамоаси ўн учта вазн тоифасидан тўрттасида ғолиб чиқди ҳамда 3 та кумуш ва 2 та бронза медални қўлга киритди.

Ўзбекистонлик парадзюдочилар билан бир қаторда яна эттита мамлакат вакиллари шоҳсупанинг энг юқори поғонасидан жой олди. Бу шуни кўрсатадики, кўплаб давлатлар парадзюдо бўйича IBSA дастури устида ишламоқда.
Ушбу ўзгаришлар ҳамда пойтахтимиз мезбонлик қилган IBSA гран-приси ҳақидаги таасуротлари билан Халқаро кўзи очизлар спорт федерацияси (IBSA) спорт директори Тардос Жейнос JudoInside нашрига интервью берди.

– Пара дзюдо даражаси доимо ошиб бораётганини бемалол айта оламиз. Бунга аниқ бир мисол келтирмоқчиман: ўтмишда битта дзюдочилар татамида жуда кам сонли усуллардан фойдаланар эди. Энди сиз кўплаб комбинациялар ва қарши ҳужумларни кўришингиз мумкин. Бу томошани янада ҳаяжонли ва томошабоп қилади. Айнан ушбу жиҳатлар Тошкентда ўтган турнирда мухлислар учун жудаям манзур бўлди.

Тардос Жейноснинг гапларига қўшилган ҳолда, Халқаро кўзи очизлар спорт федерацияси (IBSA) бош ҳаками Анжелика Вилгелм Тошкентда ўтган Гран-прининг ташкилотчилик масалаларидан мамнун эканлигини яна таъкидлади.

– Мен ушбу турнирдан жуда мамнунман. Ўзбекистонда дзюдо даражаси жуда яхши. Бунда Ўзбекистон Миллий паралимпия ассоциациясининг ҳиссаси юқори. Халқаро дзюдо федерацияси (IJF) ходимлари ҳам ташкилий масалаларда ўз кўмакларини аяшмади. Менимча, барчаси биргаликда ажойиб мусобақага айланди.

Хабарингиз бор 23-24 сентябрь кунлари пойтахтимиз Парадзюдо бўйича IBSA Гран-присига мезбонлик қилди.

Тошкентдаги мусобақага юқори мартабали шахслар ҳам ташриф буюришди. Кеча, 24 сентябрь куни Ўзбекистон Паралимпия ассоциацияси раиси Муҳторхон Тошхўжаев Халқаро кўзи ожислар спорти ассоциацияси (IBSA) спорт директори Тардос Жейнос ҳамда Осиё ва Океания спорт комиссари Жеёнг Гисикни қабул қилди. Юқори даражадаги учрашув давомида томонлар ўзаро фикр алмашишди ва келажак режаларни биргаликда муҳокама қилишди. Шуни алоҳида таъкидлаш лозимки, мартабали меҳмонлар суҳбат давомида Тошкент Гран-приси борасида илиқ таассуротда эканликларини баён қилишди. Томонлар келажакда Ўзбекистонда бу каби мусобақаларни янада кўпроқ ўтказиш бўйича келишиб олишди.

Учрашув сўнггида Муҳторхон Тошхўжаев Ўзбекистон Паралимпия ассоциацияси номидан меҳмонларга эсдалик совғаларини топширди.

Тошкент шаҳрида ўтказилган парадзюдо бўйича IBSA гран-присида 4 та олтин, 3 та кумуш ва 2 та бронза медални қўлга киритган Ўзбекистон терма жамоаси умумжамоа ҳисобида 1-ўринни қўлга киритди.

Хусусан, эркаклар баҳсида терма жамоамиз 2 тадан олтин, кумуш ва бронза медалга сазовор бўлган бўлса, аёллар ўртасидаги беллашувда 2 та олтин ва 1 та кумуш медаль жамғарилди.

Қайд этиш лозим, медаллар бўйича рейтингда Ўзбекистондан кейинги ўринда 2 та олтин билан Эрон терма жамоаси ўрин эгаллаган бўлса, кучли учликни 1 та олтин, 3 та кумуш ва 7 та бронза медаль билан Озарбайжон терма жамоаси якунлаб берган.

Эркаклар
-66 кг: Учқун Қуронбоев – олтин
-81 кг: Довурхон Кароматов – олтин

-60 кг: Шерзод Намозов – кумуш
+100 кг: Ширин Шарипов – кумуш

-90 кг: Жалолиддин Авазов – бронза
-100 кг: Сулаймон Алаев – бронза

Аёллар
-57 кг: Парвина Самандарова – олтин
-63 кг: Нафиса Шерипова – олтин

-70 кг: Васила Алибоева – кумуш

Хабарингиз бор айни кунларда пойтахтимиздаги муҳташам “Ҳумо Арена” парадзюдо бўйича IBSA Гран-присига мезбонлик қилмоқда. Ушбу  мусобақада иштирок этиш учун 35 дан ортиқ давлатдан 200 нафарга яқин спортчилар Тошкентга етиб келишган.

Айтиш керакки, мусобақани томоша қилиш учун “Ҳумо арена”га минглаб ишқибозлар ташриф буюришмоқда. Улар орасида ўз мамлакатини қўллаб-қувватлаш учун келган мухлисларни ҳам кўриш мумкин. Шулардан бири германиялик Лаура. У кўҳна қитъадан Гран-прида иштирок этадиган дугонасини қўллаб-қувватлаш учун юртимизга келган. Биз эса у билан қисқача суҳбат уюштирдик.

– Ўзбекистонга ҳуш келибсиз!

-Раҳмат. Мени бу ерда жуда илиқ кутиб олишди. Аэропортнинг ўзидаёқ бу ернинг одамлари жудаям ҳушмоамала ва меҳмондўст эканини билдим.

-Ўзбекистон ҳақида илк таассуротларингиз қандай? Ҳозирча қаерларни томоша қилдингиз ва қаерларда бўлдингиз?

-Ҳозирча фақат Тошкентнинг эътиборга молиқ жойларида бўлдим. Ташкилотчилар бизга таржимонларни бириктириб беришди. Бизга бириктирилган таржимон қиз бутун шаҳарни кўрсатди. Айниқса менга Чорсу бозори жудаям ёқди. Ҳақиқий шарқона бозор. У ердан турли қуруқ мевалар ва зираворлар харид қилдик. Ҳа айтганча, ўзбек мевалари ва таомлари жудаям мазали экан.

-Мусобақалар бўлиб ўтаётган “Ҳумо Арена” ҳақида фикрингиз.

-Ўзгача дизайнга эга жаҳон стандартидаги ажойиб иншоот. Бу ерда мухлислар учун барча шароитлар яратилган. Ўтказиладиган ҳар қандай мусобақани мароқ билан томоша қилиш мумкин. Парадзюдо бўйича Гран-прини бундай жойда ўтказилаётгани спортчиларга ҳам, мухлисларга ҳам бирдек ёқимли. Юртингизда спортга қаратилаётган бундай эътибор ва ғамхўрлик мени қувонтирди.

-Ўзбекистонга яна келиш ниятингиз борми?

-Албатта. Лекин мусобақа якунлангач бир неча кун қолиб, Самарқанд, Бухоро ва Хива каби тарихий шаҳарларни ўз кўзим билан бориб кўрмоқчиман.

Хабарингиз бор бугун “Ҳумо арена”да парадзюдо бўйича IBSA Гран-приси бошланди. Соат 17:00 дан бошлаб мусобақанинг финал беллашувларига старт берилди.

Медаллар учун кечган илк кунги беллашувларда 2 нафар ҳамюртимиз бронза медали учун, 3 нафари эса олтин медаль учун татамига чиқди. Улар якунда 2 та олтин ва 1 та кумуш медалга сазовор бўлишди.

-48 кг (бронза медали учун) аёллар

Лобар Ҳуррамова (Ўзбекистон)

Шахина Хажиева (Озарбайжон)

***

-52 кг (бронза медали учун) аёллар

Шерине Абдулла (Жазоир)

Севинч Салаева (Ўзбекистон)

***

-60 кг (финал) эркаклар

Флорин Болога (Руминия)

Шерзод Намозов (Ўзбекистон)

***

-66 кг (финал) эркаклар

Абасли Намиг (Озарбайжон)

Учқун Қуранбоев (Ўзбекистон)

***

-57 кг (финал) аёллар

Парвина Самандарова (Ўзбекистон)

Севда Валиева (Озарбайжон)

Эслатиб ўтамиз, Тошкент IBSA Гран-приси эртага ҳам давом этади. Беллашувларни соат 12:00 дан бошлаб “Ҳумо арена”да томоша қилишингиз мумкин.